Frenk üzümü Fidanı Nasıl Elde Edilir?
Frenk üzümü fidanı üretimleri genellikle çelikle veya dip
sürgünlerden olmaktadır.Anaç olarak belirlenen çeşitten alınan
çelikler(dallar) özel köklendirme alanlarında uygun koşullarda
köklendirilir ve satışa sunulur.
Açık Kök(Çıplak Köklü) Frenk üzümü Fidanı Ne Demektir?
Açık kök frenk üzümü fidanı , uygun çelikleme yöntemleri ile
tarlada yetiştirilen , kökü direk toprakta olan fidan yaprağını
döktükten sonra dikime hazır hale gelen ve belli dönemlerde(Aralık-Nisan
Ayları arası) satışa sunulabilen-dikilebilen frenk üzümü fidanı
demektir.
Açık Kök Frenk üzümü Fidanları Ne Zaman Dikilir?-Dikilmelidir?
Açık kök frenk üzümü fidanları yaprak dökümüyle beraber (Genelde
Aralık ayı 1 ile 2. Haftasından itibaren) , Bölgelere ve rakıma göre
Nisan ayının son haftasına kadar dikilebilmektedir.
Frenk üzümü Fidanı Çeşitleri Nelerdir?
Geniş bir frenk üzümü fidanı üretim yelpazemiz olup üretilen frenk
üzümü fidanı çeşitlerinden bazıları , golyat üzümü çeşitleri, tokat 3
frenk üzümüi, raskopvilkan üzümü,tarabya frenk üzümü gibi çeşitleridir.
Açık Kök Frenk üzümü Fidanlarını Dikerken Nasıl Korumalıyım-Hava Şartları Sebebiyle Dikim yapamazsam Fidanları Nasıl Korurum?
Açık Kök frenk üzümü fidanlarını dikerken kökleri hava
almayacak(Rüzgar almayacak şekilde) şekilde dikmelisiniz. Size
gönderilen frenk üzümü fidanlarını önce köklerini su yardımıyla biraz
nemlendirip arazi üzerinde ambalajında çıkartarak çıkartıp
dikiniz.Fidanları hava şartları müsade etmiyorsa bir çukur açıp hava
almayacak şekilde gömünüz.
Aşılı Açık Kök Frenk üzümü Fidanlarında Dikerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Fidan çukurlarını en, boy ve yükseklik olarak 50 cm olacak şekilde
kazabilirsiniz. Sitemiz üzerinden gönderilen açık kök frenk üzümü
fidanlarında fidanı dikime uygun hale getirmek için kök ve tepe budaması
yapılmaktadır.Gönderilen fidanların kök budaması yapıldıktan sonra tepe
budaması yapılmaktadır. Fidan çukurunuza fidanı dik bir şekilde
yerleştirdikten fidan çukurunu toprakla kapatınız ve sıkıştırınız.Fidan
başına 5-15 litre arasında can suyu vermeyi muhakkak veriniz.Can suyunu
fidan çukurunun yarısını toprakla kapattıktan sonra 5 litre , kalan
kısmını toprakla kapattıktan sonra 5 litre olacak şekilde
verebilirsiniz. Daha sonra fidanın yanına destek çubuğu çakınız ve
fidanı ,destek çubuğuna sekiz rakamı olacak şekilde iple bağlayınız.
Frenk Üzümü Fidanlarında Gübreleme Nasıl Olmalıdır?
Frenk Üzümü Fidanlarında gübreleme ağacın yaşına göre
değişmektedir.Gübreleme yapmadan önce mutlaka toprak analizi
yapılmalıdır.Örneğin Toprağınız kireçli ise mutlaka toprağınıza kükürt
veriniz.Mümkünse hızlı sonuç almak için sıvı kükürt veriniz.Genel olarak
Kışın Fosfor, potasyumlu karışımlı kompoze gübreler
kullanabilirsiniz.Kışın kullanacak olduğunuz kompoze gübrelerin azot
oranının az olmasına dikkat ediniz hatta hiç olmasın. Meyve döneminde
potasyum, bor içerikli gübreler hasat yapıldıktan azot , ve arkasından
çinko,bor, fosfor karışımlı gübreler verebilirsiniz.Gübreleme
yapıldıktan sonra muhakkak bolca sulama yapılmalıdır.
Frenk Üzümü fidanı dikerken Leonardit kökenli organik gübreler
verebilirsiniz.Bu tarz gübreler hem kök gelişiminin daha hızlı olmasını
hemde toprağın ph seviyesine orta seviyeye çekerek fidanın daha iyi
beslenmesini sağlar.Bu gübreleri kullanırken toprakla iyice
karıştırarak veriniz.Köke direk uygulama yapmayınız.
Açık Kök Frenk üzümü Fidanlarında Dikim Mesafesi Nedir?
Frenk üzümü fidanlarını genel olarak ,fidanlar arası 2,50 metre ,
sıralar arası 2,50 metre olacak şekilde dikebilirsiniz.Bazı çeşitlerde
dikim mesafesi daha az olmaktadır.
Tozlayıcı Frenk üzümü Fidanı Ne Demektir?
Frenk üzümü fidanında bilenen herhangi bir tozlayıcı yoktur.Sadece tarabya çeşidinde tozlayıcı ihtiyacı bulunmaktadır.
Dikilen Frenk üzümü Fidanı Ne zaman Meyve Verir?
Uygun koşullar altında dikilen bir frenk üzümü fidanından aynı yıl
içerisinde meyve görmeniz gerekir. Tam verime oturması 5 seneyi
bulmaktadır.
Frenk üzümü Fidanı Satışı Nasıl olmaktadır?
Sitemiz üzerinde tüplü frenk üzümü fidanları 12 ay dikildiği için
12 ay boyunca satışı olmakta olup açık kök frenk üzümü fidanlarında ise
kasım ayı ile beraber açık kök frenk üzümü fidanlarının satışına
başlanmakta ve nisan ayı itibarı ile satışlar sona ermektedir.
Satışta Olan Frenk üzümü Fidanlarının Yaşı Nedir?
Aksi belirtilmediği sürece satışta olan frenk üzümü fidanlarının yaşı 1’ dir.
Ev İçerisinde , Balkonda, Terasta Saksıda Frenk üzümü Fidanı-Ağacı Yetiştirebilirmiyim?
Ev İçerisinde , Balkonda, Terasta Saksıda Frenk üzümü Fidanı-Ağacı
yetiştirebilirsiniz. Yeterki güneş alan bir yer olsun.Saksıda
Yetiştirmek için kullanacak olduğunuz saksı asgari ,9 litrelik bir saksı
olmalıdır.Saksıda içerisinde kullanacak olduğunuz maddenin %85 i toprak
geriye kalanı ise torf olmalıdır.Ev içerisinden yetiştirmek için kışın
fidanların soğuklamasını almasını sağlamak adına çok soğuk geçen
bölgelerde 1 ay dışarıda ılıman bölgelerde ise 2 ay kadar dışarıda
kalmalıdır.
Frenk Üzümü Yetiştiriciliği
Frenk üzümü yetiştiriciliğinde çok sıcak, kurak ve sisli yerlerin
dışındaki bölgeler, iklim özellikleri bakımından büyük zorluklar
çıkarmamaktadır. Soğuklara karşı dayanımı diğer üzümsü meyvelere oranla
daha fazladır. Yalnız siyah Frenk üzümleri sert kışlara biraz hassastır.
İlkbahar don tehlikesinin olduğu bölgelerde Frenk üzümü yetiştiriciliği
oldukça risklidir. Üzümsü meyveler içerisinde en erken çiçek açan tür
olduğundan, -2 oC veya -3 oC’ye düşen sıcaklıklarda çiçekleri zarar
görebilmektedir. Çiçeklenme devresinde uygun olmayan hava şartları
silkmeye neden olmaktadır.
Kırmızı Frenk üzümleri dikimden 4 sene, siyah Frenk üzümleri ise
4-5 sene sonra tam verime geçmektedirler. İyi bir bakımla bunların
ömürleri 12-15 sene hatta 20 seneye kadar çıkabilmektedir. İlk
ürünlerini ise dikimden sonraki 2. veya 3. yıl içerisinde almak
mümkündür. Ortalama olarak dekardan 600-1200 kg arasında ürün
alınabilmektedir.
Üzümsü meyvelerin tat, koku, vitamin ve diğer biyokimyasal
özellikleri insan sağlığı açısından çok değerlidir. Frenk üzümü ise
vitaminlerin bulunuşundan çok önce insanlar tarafından soğuğa mukavemet
kazandırdığı gerekçesiyle tüketilmekteydi. (Alim GÖKTAŞ Zir.Yük.Müh.)
Frenk üzümü botanik anlamda asıl üzümler grubuna girmektedir.
Bitkilerin gövde özelliklerine göre yapılan sınıflandırmada ise, çalımsı
gövdeliler grubuna dahildirler (Ağaoğlu 1986).
Frenk üzümü Rosales takımının Saxifragaceae familyasının Ribes
cinsine girmektedir. Ribes cinsine ait ilk bilimsel çalışmayı Janczewski
(1904) yapmış, bunu Berger (1924) takip etmiştir.
Ribes cinsi dört alt cinse ayrılmaktadır. Bunlar; Berisia, Ribesia,
Coreosma ve Grossularia alt cinsleridir (Bauer ve ark. 1962). Frenk
üzümleri Ribesia ve Coreosma alt cinsleri içinde bulunmaktadırlar.
Ribesia alt cinsine ait türler kırmızı ve beyaz frenk üzümlerini,
Coreosma alt cinsine ait türleri ise siyah frenk üzümlerini içermektedir
(Ağaoğlu 1986). Türkiye'de frenk üzümünün beş türü olduğu; bu türlerin,
Siyah meyveli frenk üzümü (Ribes nigrum L.),
Doğu Karadeniz frenk üzümü (Ribes orientalis L.), Alp frenk üzümü
(Ribes alpinum L.) ve Kafkas frenk üzümü (Ribes biebersteinii Berl. Ex.
Dc.), ile peyzaj planlamasında kullanılan ve süs bitkisi olarak
yetiştirilen Ribes rubrum olduğu belirtilmektedir (Davis 1972, Kayacık
1975).
Samsun Çarşamba ovası koşullarında 2000-2006 yılları arasında Red
Lake, Rovada, Tokat 4, Tokat 2, Tokat 3 ve S. Nigrum frenk üzümü
çeşitlerinin bitki özellikleri, pomolojik özellikleri ve fenolojik
gözlemleri incelenmiş ve yöreye en uygun Frenk üzümü çeşitleri
saptanmaya çalışılmıştır (Kaplan ve Akbulut 2007). Isparta (Eğirdir)
yöresinde 1999-2003 yılları arasında Rosenthals, Silvergieter, Tokat 1,
Bursa Kırmızısı, Tokat 2, Tokat 3 ve Tokat 4 frenk üzümü çeşitlerinin
fenolojik gözlemleri ve bitkisel özellikleri incelenmiş yöre için en
uygun çeşitler belirlenmiştir (Göktaş ve ark. 2007).
(ribes rubrum):
Taşkırangillerden; bir çalıdır. Yemişi uzun salkım şeklinde olup,
taneler, ufak ve kırmızıdır. Tadı mayhoştur. 150 kadar türü vardır. Daha
çok şurubu yapılarak kullanılır. İçeriğinde organik asitler vardır.
Kullanıldığı yerler:
İştah açar, hazmı kolaylaştırır. İdrar söktürür, vücuda rahatlık
verir. Böbreklerdeki taşların düşürülmesine yardımcı olur. Karında
toplanan suyu söker. Karaciğer şişliğini giderir. Sarılığı giderir.
Romatizma ve mafsal kireçlenmelerinde de faydalıdır. Sindirim
yollarındaki iltihapları temizler. Şurubu, çok besleyicidir. TARIM
BİLİMLERİ DERGİSİ 2007, 13 (3) 293-298 ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT
FAKÜLTESİ
Frenk Üzümü Dikim ve Budaması
Çoğunluğu kışın yaprağını döken, bâzıları da her zaman yeşilliğini
muhafaza eden bodur çalılardır. Kökleri saçak şeklinde olup, fazla
derine inmezler. Dalları zayıftır. Her sene dipten yeni sürgünler
meydana getirir. Meyveleri küçük salkımlar hâlindedir. Salkımlar
üzerinde tâneler yuvarlak ve çok parlak renklidir. Kabuk yarı saydam
olduğundan, tânenin içerisindeki çekirdek fark olunabilir.
Meyveler mayhoş ve tatlıdır. Frenk üzümü mahsûlünü dâima genç
sürgünler üzerinde verir (budamada bu hususa dikkat etmelidir).
Yaprakları el biçimindedir. Frenküzümü en iyi şekilde mutedil iklimlerde
yetişir. Fazla rutûbetli ve fazla kuru toprakları sevmez. İlkbaharda
erken uyandıkları için, dikimi sonbaharda yapmak iyi netice verir. Bahçe
zirâatinda frenk üzümü, 1,20x1,40 m(en düşük dikim mesafesi)tavsiye
edilen siyah frenk üzümünde (Tokat3) 1.70mx220m aralık ve mesâfeyle
dikilmelidir. Budanmayan frenk üzümleri iyi mahsul vermezler. Onun için
yaşlı dalları budanır. Genç sürgünleri yerlerinde bırakarak iyi bir
aralama yapmak gerekir. Köklerden süren piçleri kesip atmalı, ortada
olanlarından bir veya iki tanesini bırakmalıdır. Bırakılan bu sürgünler
fidanı gençleştirir.
Bunlardan en makbulü büyük tâneli kırmızı frenk üzümüdür. Bu üzüm
çeşidi tesirlidir ve suyu çoktur. Şurup yapmaya elverişlidir. Frenk
üzümlerini iyice olgunlaştırdıktan sonra toplamalıdır. Türkiye'de
yetiştigi yerler ise hemen hemen bütün bölgelerde.