Aşılı Badem Fidanı Ne Demektir-Aşılı Badem Fidanı Nasıl Elde Edilir?
Aşılı badem fidanı ,anaç(çöğür) üzerine farklı aşılama yöntemleri
kullanarak yeni badem çeşidinin elde edilmesiyle oluşan fidan
demektir.Örneğin Kasım ayından badem çekirdeklerini toprağa attıktan
sonra baharda filizlenen bitki delice , yabani veya harap bir badem
fidanıdır. Çöğür olarak adlandırılan bu yabani badem fidanına ,
geliştirilmiş veya doğada tesadüfen bulunan iyi badem çeşitlerinin
aşılanması sonucu elde edilen fidan ,aşılı badem fidanıdır.
Fidan Üretiminde Kullanılan Anaç(çöğür) ne demektir?
Fidan üretiminde kullanılan anaç veya çöğür aşı yapılan bitkiye
denmektedir.Klasik anaçlı fidan demek o bitkinin çekirdekten yetişen
bitkisine yapılan aşı ile oluşan fidan, bodur veya yarı bodur anaçlı
fidan ise klon anaçlı fidanlara aşılama yöntemi ile üretilen fidan
demektir.Badem fidanı üretiminde kullanılan anaçlar, klasik anaç olarak
acı badem anacı,yarı bodur anaç olarak garnem anacı, gf677 anacı
kullanılmaktadır.
Aşılı Açık Kök Badem Fidanında Kullanılan Anaçlar Nedir?
Satışta olan klasik anaçlı aşılı badem fidanlarında kullanılan anaç
acı badem anaçlı badem fidanlarıdır. Yarı bodur badem fidanlarında
kullanılan anaç gf677 ve garnem anacıdır.
Açık Kök(Çıplak Köklü) Badem Fidanı Ne Demektir?
Açık kök badem fidanı , tarlada yetiştirilen , kökü direk toprakta
olan fidan yaprağını döktükten sonra dikime hazır hale gelen ve belli
dönemlerde(Kasım-Nisan Ayları arası) satışa sunulabilen-dikilebilen
badem fidanı demektir.
Aşılı Açık Kök Badem Fidanları Ne Zaman Dikilir?-Dikilmelidir?
Aşılı açık kök badem fidanları yaprak dökümüyle beraber (Genelde
Kasım ayı 1 ile 2. Haftasından itibaren) , Bölgelere ve rakıma göre
Nisan ayının son haftasına kadar dikilebilmektedir.
Üretilen Açık Kök Badem Fidanı Çeşitleri Nelerdir?
Sitemiz olarak geniş bir badem fidanı üretim yelpazemiz olup
üretilen açık kök aşılı badem fidanı çeşitleri, teksas bademi ,
nonpareil bademi, ferragnes bademi, ferraduel bademi, bertina bademi,
lauranne bademi, ak bademi, nurlu bademi çeşitleridir.
Açık Kök Badem Fidanlarını Dikerken Nasıl Korumalıyım-Hava Şartları Sebebiyle Dikim yapamazsam Fidanları Nasıl Korurum?
Açık Kök badem fidanlarını dikerken kökleri hava almayacak(Rüzgar
almayacak şekilde) şekilde dikmelisiniz. Size gönderilen badem
fidanlarını önce köklerini su yardımıyla biraz nemlendirip arazi
üzerinde ambalajında çıkartarak çıkartıp dikiniz.Fidanları hava şartları
müsaade etmiyorsa bir çukur açıp hava almayacak şekilde gömünüz.
Aşılı Açık Kök Badem Fidanlarında Dikerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Fidan çukurlarını en, boy ve yükseklik olarak 50 cm olacak şekilde
kazabilirsiniz. Sitemiz üzerinden gönderilen açık kök badem fidanlarında
fidanı dikime uygun hale getirmek için kök ve tepe budaması
yapılmaktadır.Gönderilen fidanların kök budaması yapıldıktan sonra aşı
noktasından sonra 60-70 cm tepe budaması yapılmaktadır. Fidan çukurunuza
fidanı dik bir şekilde yerleştirdikten sonra fidanın aşı noktası,
toprak üstünden kalacak şekilde fidan çukurunu toprakla kapatınız ve
sıkıştırınız.Fidan başına 5-15 litre arasında can suyu vermeyi muhakkak
veriniz.Can suyunu fidan çukurunun yarısını toprakla kapattıktan sonra 5
litre , kalan kısmını toprakla kapattıktan sonra 5 litre olacak şekilde
verebilirsiniz. Daha sonra fidanın yanına destek çubuğu çakınız ve
fidanı ,destek çubuğuna sekiz rakamı olacak şekilde iple bağlayınız.
Aşılı Açık Kök Acı Badem Anaçlı Badem Fidanlarında Dikim Mesafesi Nedir?
Aşılı acı badem anaçlı badem fidanlarını fidanlar arası 5 metre , sıralar arası 6 metre olacak şekilde dikebilirsiniz.
Badem Fidanlarında Gübreleme Nasıl Olmalıdır?
Badem Fidanlarında gübreleme ağacın yaşına göre
değişmektedir.Gübreleme yapmadan önce mutlaka toprak analizi
yapılmalıdır.Örneğin Toprağınız kireçli ise mutlaka toprağınıza kükürt
veriniz.Mümkünse hızlı sonuç almak için sıvı kükürt veriniz.Genel olarak
Kışın Fosfor, potasyumlu karışımlı kompoze gübreler
kullanabilirsiniz.Kışın kullanacak olduğunuz kompoze gübrelerin azot
oranının az olmasına dikkat ediniz hatta hiç olmasın. Meyve döneminde
potasyum, bor içerikli gübreler hasat yapıldıktan azot , ve arkasından
çinko,bor, fosfor karışımlı gübreler verebilirsiniz.Gübreleme
yapıldıktan sonra muhakkak bolca sulama yapılmalıdır.
Badem fidanı dikerken Leonardit kökenli organik gübreler
verebilirsiniz.Bu tarz gübreler hem kök gelişiminin daha hızlı olmasını
hemde toprağın ph seviyesine orta seviyeye çekerek fidanın daha iyi
beslenmesini sağlar.Bu gübreleri kullanırken toprakla iyice
karıştırarak veriniz.Köke direk uygulama yapmayınız.
Tozlayıcı Badem Fidanı Ne Demektir?
Tozlayıcı badem fidanı demek bahçedeki ana çeşit olan bademdeki
çiçek dönemindeki çiçeklerin ,meyveye daha fazla dönüşmesini sağlayan
badem fidanı demektir.Bir başka deyişle döllenmeyi
artırmaktadır.Tozlayıcı olan badem çeşitleride meyve vermektedir.Örneğin
ferragnes badem fidanının tozlayıcısı ferraduel badem
çeşididir.Tozlayıcı olmadan da tek başına dikim yapabilirsiniz fakat
ağaç başına alacak olduğunuz meyve miktarı düşecektir.
Dikilen 2 Yaşlı Badem Fidanı Ne zaman Meyve Verir?
Uygun koşullar altında dikilen bir badem fidanından 1-2 yıl
içerisinde meyve görmeniz gerekir.Verime oturması ise 4. Yıldan sonra
olmaktadır.
Açık Kök Aşılı Badem Fidanı Satışı Nasıl olmaktadır?
Sitemiz üzerinde tüplü badem fidanları 12 ay dikildiği için 12 ay
boyunca satışı olmakta olup açık kök badem fidanlarında ise kasım ayı
ile beraber açık kök badem fidanlarının satışına başlanmakta ve nisan
ayı itibarı ile satışlar sona ermektedir.
Ev İçerisinde , Balkonda, Terasta Saksıda Badem Fidanı-Ağacı Yetiştirebilirmiyim?
Ev İçerisinde , Balkonda, Terasta Saksıda Badem Fidanı-Ağacı
yetiştirebilirsiniz. Yeterki güneş alan bir yer olsun.Saksıda
Yetiştirmek için kullanacak olduğunuz saksı asgari ,9 litrelik bir saksı
olmalıdır.Saksıda içerisinde kullanacak olduğunuz maddenin %85 i toprak
geriye kalanı ise torf olmalıdır.Ev içerisinden yetiştirmek için kışın
fidanların soğuklamasını almasını sağlamak adına çok soğuk geçen
bölgelerde 1 ay dışarıda ılıman bölgelerde ise 2 ay kadar dışarıda
kalmalıdır.
BademYetiştiriciliği
Üretim Miktarıve Ticareti;
800.000 tonluk üretim miktarı ile ABD dünya kayısı üretiminde % 43‘lik
payla ilk sırada yer almaktadır. Avrupa’da önemli badem üretici ülkeler;
İspanya, İtalya, Yunanistan ve Portekiz’dir. Asya kıtasında Suriye,
İran, Pakistan, ve Çin önemli üretici ülkelerdir. Ülkemizin badem
üretimi 35.000- 40.000 ton arasında olup bu üretim yetersiz olduğu için
Türkiye özellikle Kaliforniya’dan her yıl önemli miktarlarda badem ithal
etmektedir.
Önemli badem üretici bölgelerimiz Ege ve Akdeniz Bölgeleri olup bu
bölgeleri Güneydoğu Anadolu Bölgesi izlemektedir. Son yıllarda özellikle
GAP bölgesinde büyük ölçekli badem bahçeleri kurulmaya başlanmış olup
gelecek 10 yılda ülkemizin badem üretiminin önemli miktarlarda artması
beklenmektedir.
Badem Yetiştiriciliğinde İklim ve Toprak İsteği; Badem yaprağını döken meyve türleri içerisinde erken çiçek açması
nedeniyle ilkbahar geç donlarından en fazla etkilenen meyve türleri
arasında yer alır. Bahçe tesis edilecek yörede ilkbahar geç donlarının
oluş zamanları etüt edilmeli, Ferragnes, Ferrastar, Ferraduelgibi
Fransız çeşitleri, yada Yaltinski, Primorski, Nitiriski gibi çeşitler
dikilmelidir.
Bademin odun dalları kışın -25, -30°C’ ye kadar dayanmakla birlikte
çiçek tomurcuklarının soğuğa dayanımları dönemlere göre farklı
olmaktadır; çiçeklenme öncesi çiçek gözleri, -3,-3,5°C,çiçeklenme sonuna
doğru, -1,5,-2 °C, küçük meyveler ise; -0,5-0,6 °C’ ye kadar dayanır.
Badem meyvelerinin olgunlaşması gerekli toplam sıcaklığın büyüme mevsimi
boyunca yeterli olmaması durumunda meyvelerin gelişmesi ve olgunlaşması
yeterli olmaz. Çiçeklerin açtığı havaların yağışlı ve sisli olması arı
faaliyetini sınırlayacağı, ayrıca düşük sıcaklıklar döllenmede çim
borusunun gelişimine engel olacağı için döllenme tam gerçekleşmez. Bu
tür havalar monilya gibi mantari hastalıklara da neden olur. Bademin kış
soğuklama ihtiyacı 300-400 saat civarında olup bazı yörelerde kasım ve
aralık aylarında bu süreyi tamamlayıp ocak ayı ortalarında çiçeklenmeye
başlayabilirler.Bademler; geçirgen, kumlu, alüvyal, derin toprakları
sevmekle birlikte kireçli, kuruve kır olarak tabir edilen topraklarda da
yetiştirilebilmektedir. Bademler % 25-30 kireç içeren topraklarda bile
yetişebilmektedir. Badem kurulacak bahçelerde taban suyunun yüksek
olmaması gerekir. Taban suyu yüksek seviyelerde olan yerlerde köklerde
yetersiz oksijen nedeniyle (asfeksi)ölümler olmaktadır.
Badem Fidanında Anaç Kullanımı; Bademlerde en fazla badem ve şeftali tohumları anaç olarak
kullanılmaktadır. Hem kültür bademleri (Teksas, Garrigue, Atocha,
Desmaya) çeşitleri ile yabani (acı) bademlerin tohumları da anaç olarak
kullanılmaktadır. Bu anaçlar kurak koşullara dayanıklıdır. Badem tohum
anaçları Kök Kanseri, Kök Mantarı, Meşe Kök Mantarı, Verticilium
solgunluğuna hassas, kök ur ve yara nematodlarına hassastır.
Şeftali anaçları ise kurağa ve kirece hassas olup bademlere göre
daha yüzlek kök geliştirir. Şeftali anaçları üzerinde verime badem
anaçlarına göre daha erken meyveye yatmakla birlikte ömürleri bademlere
göre daha kısadır. Son yıllarda şeftali badem melezleri bademde anaç
olarak kullanılmaya başlatılmış olup bunlardan en önemlisi GF 677 dır.
Bu anaçta kök kanseri, meşekök mantarı ve vertisilium çürüklüğüne
hassastır. Diğer bir şeftali badem melezleri; 557 Hansen 2168, Hansen
536, Adafuel anaçlarıdır. Son yıllarda Gadaman, Barrier-1 ve GN- 15
(Garnem), GN-22 (Felinem) gibi yenianaçlar da bademlerde yaygın
olarakkullanılmaktadır.
Badem Bahçe Tesisi, Terbiye Sistemleri ve Budama; Badem çeşitlerinin çoğu kendine uyuşmaz olup bahçede yeterli miktarda
dölleyici çeşit bulundurulmasında yarar vardır. En yaygın yetiştirilen
Nonpareil çeşit için Teksas, Peerless, Nu Plus Utra, Thampson ve Carmen
çeşitleri dölleyici olarak kullanılmalıdır. Teksas, Carmen ve Thamson
Nonpareil’ den sonra, No Plus Ultra, Peerless çeşitleri daha önce
çiçeklenir. Tuono çeşidi kendine verimlidir. Ferragnes, Ferrastar ve
Ferraduel çeşitleri birbirlerini döllerler.
Bademlerde ağaçlar kuvvetli gelişir ve yarı yayvan taç oluşturur.
Bu nedenle goble ve modifiye lider terbiye sistemleri uygulanmaktadır.
Tam verime yatmış ağaçlarda verim budaması yapılır. Bademde meyve
dallarının ömrü 5 yıl kadardır. Lider dal çevresinde 3 ana dal
bulundurulmalı, bu dalların gövdeden çıkış yönleri farklı açılarda
olmalı ve aralarında mesafe bulunmalıdır. Aşırı güneşlenmenin olduğu
yerlerde değişik doruk dallı terbiye sistemi uygulanmalıdır. Bademlerde
şeftaliler gibi sert budama yapılmaz. Budamada meyve vermeyen dallar,
4-5 yaşında mayıs buketleri taşıyan dallar kesilerek ağaç yeni sürgün
vermesi için teşvik edilir.